BỮA CƠM CHIỀU CUỐI NĂM

Bữa cơm chiều cuối năm
Nguyễn Thế Hoàng


Vừa nghe tiếng gà rừng gáy phía sau chòi Thiệp đã tỉnh giấc. Như thường lệ, Thiệp bắt đầu công việc hằng ngày như một thói quen đã sẳn có từ nhiều năm ở nơi thâm sơn cùng cốc này. Nơi mà Thiệp đã đặt chân đến lần đầu tiên hơn năm năm mà người ta mệnh danh bằng cụm từ hoa mỹ "Kinh Tế Mới", quê hương của bọn phản động, ác ôn, của tầng lớp bị bỏ rơi, phân biệt đối xử, chính là những phần tử nguy hiểm đối với cái chế độ siêu việt hiện tại. Những thành phần nguy hiểm phải được tách rời khỏi lòng dân tộc, sống xa xã hội loài người văn minh tiến bộ được phát xuất từ cái hang tò vò Pắc Pó. Chính đó là những ung nhọt lây lan cho cái gọi là chuyên chính vô sản, làm theo năng suất, hưởng theo nhu cầu.
Mỗi buổi sáng thức giấc Thiệp thường bị ám ảnh những ấn tượng ma quái đó. Cũng từ đó Thiệp luôn tự hào ở mình trong một thế đứng riêng và hãnh diện nửa đời người phía trước như một gạn lọc để không bị ảnh hưởng. Suy nghĩ đã có từ ngày mất nước, tồn tại qua sáu năm tù cải tạo cho đến hôm nay.
Những suy tư đầu ngày là một thói quen để hun đúc bản lĩnh đối mặt thực tại. Thiệp vùng dậy làm vệ sinh, nhúm bếp lửa luộc nồi củ lang, củ mì, có hôm thì nồi bắp trái, cũng có lúc mấy tô bắp khô rang dòn đổi bữa. Đó là thực phẩm chính hằng ngày của bốn cha con. Ăn để mà sống và được tồn tại cho dù bao tử chưa lúc nào đầy. Thế mà vẫn còn là thiên đàng thật. Vẫn còn hơn kiếp sống đọa đày, đói khát cùng cực trong những năm tù đày cải tạo. Phải làm cật lực đổ mồ hôi, sôi nước mắt, đến mửa máu ra, bụng vẫn lép xẹp, tay chân run rẩy lâu ngày trở thành thói quen. Chết thì không chết ngay, cứ vật vờ vật vưỡng lung linh như ngọn đèn trước gió. Rồi cũng phải chết. Lần lượt giành nhau được chết. Chết đói, chết thèm. Chết khát. Chưa kịp chết trong tù thì về nhà cũng phải chết. Đó là chính sách siêu việt của chế độ, của bọn người tự nhận là kẻ chiến thắng. Nhưng Thiệp vẫn chưa chịu chết. Sự chết không phải dễ dàng. Chính đó có phải là điều rủi hay cái may, vì chàng còn phải trả nợ đời cho cuộc sống hiện tại ở "khu kinh tế mới vàng son" này.
Thường thì Thiệp thích suy nghĩ vẩn vơ như vậy trong mỗi buổi sáng ngồi nhấm nháp chén trà tươi bốc khói trước khi đến khu rẩy cuốc xới, bươi móc kiếm cái ăn. Có ai đó nhìn Thiệp trong lúc này để hiểu được anh đang nghĩ gì. Điều chắc chắn là Thiệp đã có được sự nhẫn nại mọi mặt để được tồn tại, để nuôi con, để chờ vợ còn đang trong tù cải tạo, chưa biết chừng nào họ chấp nhận là học tập tốt, lao động tốt để về với gia đình. "Tốt" của cái gọi là chế độ đương thời thật cao siêu, thiên hình vạn trạng, muốn định nghĩa thế nào cũng được, mà trên thế gian này chưa có một khối óc siêu nhiên nào giải đoán nổi.
Đã vấn đến điếu thuốc rê lần thứ ba, cạn hết ấm (bằng đất) trà tươi được hái từ hai gốc trà rừng trước nhà mà Thiệp đã chăm chút tưới nước hằng ngày, vẫn chưa hết giờ nhàn rỗi đầu ngày. Ở cái đất "ngàn năm thảo mộc" này có gì phải tất bật lo toan. Ngày trước ngồi phòng trà, nghe nhạc sống, uống cà phê, xem vũ sexy, nhìn các em ca sĩ uốn éo trong ánh đèn màu. Thì giờ thời ấy tất bật bao trách nhiệm đè nặng trên vai. Giờ thì sáng nghe chim hót líu lo trong ngàn cây, nhìn bướm lượn từng đàn vờn hoa trong nắng sớm. Đêm về nghe nai kêu, vượn hú, cọp gầm, voi rống...lúc đầu ớn lạnh mãi rồi đâm ra nhớ và ghiền để được nghe.
Ngày mới đến nếu không vững nghị lực chắc chắn Thiệp đã bỏ cuộc trước cảnh rừng rậm bao la đầy muỗi mòng rắn rết, bao hiểm nguy rình rập. Cho dù có ý định trốn khỏi nơi này cũng không thoát. Sáu năm tù đầy đọa khốn nạn sau tháng tư bảy lăm, Thiệp trở về với hai bàn tay trắng. Anh Thy, vợ chàng đang còn bị giam cầm trong lao tù cải tạo. Nhà cửa, tài sản bị xóa sạch. Ba đứa con dại được bên Ngoại cưu mang. Thoát khỏi nhà tù nhỏ, Thiệp tiếp tục trong nhà tù lớn với bản án ba năm quản chế giữa vùng kinh tế mới. Trình diện công an địa phương sau vài ngày Thiệp bị bốc lên xe với ba đứa con dại đến chỗ ở mới với những phương tiện được nhà nước ưu ái tặng không, cuốc, xẻng, dao, rựa, ba bao gạo ẩm, vài chai nước mắm, bao muối hột và vài ngàn tiền Hồ. Chính đó là gia sản duy nhất có ban đầu Thiệp làm lại cuộc đời trong cái mà họ gọi là sống phải lao động để vinh quang của con người mới xã nghĩa, làm theo năng suất chỉ tiêu, hưởng theo nhu cầu giai cấp.
Những ngày đầu cực kỳ gian khổ, ngủ bụi, ngủ bờ giữa rừng thiêng nước độc xa hẳn loài người. May mắn có được vài gia đình đồng cảnh ngộ đến trước cũng bớt tủi thân. Mọi người đồng tâm trong tình nhân ái giúp nhau. Ngày đêm vật vã cật lực Thiệp mới có được túp lều che nắng đụt mưa. Phá rừng, khẩn đất trồng lúa, bắp, khoai, đậu...Trồng thả, ăn nước trời, mùa được mùa không, dần dần rồi quen đi. Tìm nguồn sông, suối bắt cá, làm bẩy thú rừng để có lương thực trong tự lực mưu sinh.
Thiệp an phận cho cuộc sống để được tồn tại và vẫn biết rằng xung quanh đang có những cặp mắt dòm ngó. Thiệp không phải thắc mắc. Đã rơi xuống tận cùng đáy địa ngục còn sợ nỗi gì. Ai sao, mình vậy, chuyện đúng thì nghe, bằng không cãi đến nơi không như hồi ở tù cứ phải cúi đầu nghe chúng răm rắp. Ngày đó, cứng đầu thì được hành hạ đánh đập, được cùm gông, được bỏ đói cho đến rục rĩu có ai thương.. Giờ giữa rừng sâu con người ở thế cùng như ngon lửa đổ thêm dầu, như ông vua lắm mưu mô cũng phải thua thằng liều đầy bản lĩnh.
Năm năm trôi qua cuộc sống bấp bênh trong thế chẳng đặng đừng. Khi nhìn cây rừng đâm chồi nẩy lộc, chim én lượn vòng biết là Xuân đang đến. Năm mùa Xuân trong khu kinh tế mới Thiệp cũng chẳng có Tết, cũng chẳng nghĩ đến Tết, không bánh mứt, nêu cao, pháo đỏ, bánh chưng...nhưng có bắp, khoai, đậu, thịt rừng, thêm được nồi cơm trắng và có niềm mơ ước Anh Thy được ân xá trở về.
Hôm nay lại ba mươi Tết Thiệp vẫn níu kéo niềm hy vọng kể từ lúc giặc tràn vào cho đến nay vợ chồng chưa một lần gặp mặt, con cái vẫn vắng xa mẹ cha.
Mặt trời đã nhô lên cao sau nhiều lớp cây rừng chằng chịt. Ấm trà tươi đã nhạt nước và gói thuốc rê đã vơi đi một ít. Thiệp đứng lên vươn vai. Chàng nhìn ba đứa con còn đang ngủ say trên vạc tre bện bằng mây rừng. Thiệp sắp đặt thức ăn cho con rồi chuẩn bị quang gánh cuốc rựa đi rẩy. Hôm nay ngày cuối năm Thiệp không cuốc xới, làm cỏ, trồng trĩa, chỉ ra rẩy thu góp thực phẩm dành cho ngày Tết. Có quầy chuối ở cạnh bờ suối trỗ quầy trái đã già. Đào khoai lang, khoai mì, bẻ bắp luộc, nấu chè. Thăm cá cắn câu, thăm bẩy bắt cheo, thỏ, mễn.
Trời đã quá trưa, Thiệp trở lại chòi tranh với gánh lương thực nặng. Có được mười con cá lóc lớn, ba con thỏ rừng mập ú. Bao nhiêu lương thực mà rừng núi ưu ái ban phát đủ cúng kính ngày Tết và no nê trong những ngày đầu Xuân về giữa rừng âm u. Thiệp đang có thêm một mùa Xuân nữa trong chốn sơn lâm cùng cốc.
Ba cha con hì hục nấu nướng. Luộc bắp, hấp khoai, nấu chè. Rang bắp khô giả nhỏ ngào đường làm cốm. Nấu nồi canh chua cá lóc với các loại lá chua hái trong rừng. Làm cá lóc nướng trui trên bếp lửa hồng. Xào thịt thỏ với măng le rừng. Thêm thịt thỏ xào xả ớt được trồng ở rẩy hái về.
Nấu nướng xong, thực phẩm được bày dọn lên bàn. Gọi là bàn để tôn nghiêm, thực ra là những bẹ tre rừng được kết lại trên những cây trụ đặt giữa chòi. Không chân đèn, lư hương, lọ hoa, mâm ngũ quả, không hương trầm nghi ngút. Chỉ có tấm lòng thành vọng tưởng gia tiên, ông bà, cha mẹ trong ngày cuối năm mừng Xuân đến. Dáng Thiệp nhỏ bé, lung linh giữa núi rừng trùng điệp. Rải rác những túp lều cây lè tè cỏn con hèn hạ của những gia đình đồng cảnh ngộ ẩn hiện im lìm dưới những tàn cây cao ở cách xa nhau hằng trăm thước đã không tạo được sinh khí sôi động ngày Xuân. Không tiếng pháo nổ, không xe cộ dập dìu, vắng bóng những bộ quần áo mới, thiếu mất những lời chúc Xuân...chỉ có ánh đèn dầu nhỏ nhoi le lói độc nhất từ những ngôi chòi lập lờ đom đóm. Năm năm rồi, năm cái Tết trong rừng sâu vẫn là những hình tượng ảm đạm, cô liêu, mất mát trong đời sống hoang dã..
Nắng chiều đã tắt sau những rặng núi phía xa trả lại quang cảnh âm u cố hửu của núi rừng dày đặc và kinh dị. Ngọn đèn dầu leo lét trên bàn không đủ ánh sáng giữa túp lều tranh. Bé Thoa mười lăm tuổi đã về Ngoại ăn Tết hồi đầu tháng. Ba đứa con của Thiệp được luân phiên về với Ngoại một lần trong những dịp Tết. Dù là con nít, sự ở, đi phải báo trình, vì cũng thuộc thành phần gốc ngụy ác ôn phản động.
Giờ này người dân cả nước đang tất bật lo toan công việc trong ngoài để chuẩn bị đón giao thừa. Thiệp không còn cái thói quen ấy kể từ ngày mất nước. Những năm tù tội, những năm vùng kinh tế mới, Thiệp đã bị tước đoạt quyền sống của một người dân lương thiện, đâu còn gì nữa để chiêm ngưỡng cuộc đời. Có tai không còn nghe, có mắt không nhìn thấy, có miệng không nói năng đã biến con người thành cù lần, lơ láo, chỉ biết ăn, biết lao động cật lực, thế mới được yên thân mà sống.
Qua hai lần van vái hương linh tổ tiên, dòng họ, Thiệp ra ngồi bệch trước cửa chòi với ấm trà tươi và bị thuốc rê cố hửu, hướng ánh mắt thẫn thờ ngắm cảnh Xuân đang về giữa núi rừng trùng điệp âm u. Bé Thắm mười ba tuổi, cu Tân mười một tuổi đang nghịch ngợm hai con thỏ rừng nhốt trong củi bên hông chòi giữa cảnh mờ hoàng hôn. Nhìn các con quần áo tơi tả vá đùm vá chụp mỗi lần Tết đến, nỗi lòng Thiệp đay nghiến xót xa.. Chúng đang gánh nỗi bất hạnh nơi cha mẹ chúng. Ngày mất nước cu Tân vừa sinh được mấy tháng đã phải sống xa cha xa mẹ, nhờ Ngoại nuôi dưỡng để cha mẹ rảnh tay mà đi ở tù. Lúc Thiệp ở tù về, nó lại không nhìn ra cha nó. Tập tành, dụ dỗ cu Tân nhiều lần nó mới gọi Thiệp là cha. Nó không biết mặt mẹ là ai. Cứ gọi bà Ngoại là mẹ. Bé Thắm cũng thế. Chỉ có bé Thoa còn nhơ nhớ, nhưng rất mơ hồ. Người ta đã tước đoạt một cách thô bỉ trí óc thơ ngây trong lứa tuổi hồn nhiên và những sở hửu làm người của chúng.
Có bóng người lúc ẩn lúc hiện sau mấy rặng cây trên lối mòn dẫn vào khu vực chòi tranh. Thiệp dõi mắt nhìn chăm chú. Từng đêm ngày trong cái giang sơn kinh tế mới đìu hiu quạnh quẽ này chẳng ai lai vãng đến đây, nên khi có dáng người xuất hiện trên lối mòn là cả một sự chăm chú tò mò nhìn không chớp mắt của cha con Thiệp. Bóng người càng đến gần hơn khiến Thiệp nhìn sửng, đang trông có vẻ quen thuộc. Thiệp thấy ngỡ ngàng rồi nôn nao với niềm mong đợi từng ngày tháng. Thiệp đã không còn nghi ngờ gì nữa...đó chính là Anh Thy vợ mình kia rồi..!
Bóng người đến gần, Thiệp vui mừng trong sững sờ khôn xiết :
- Em ! Em về rồi sao ..! Em ơi !.. Các con ơi ! Má con về...má con về...!
- Anh !
Tiếng nấc nghẹn từ hai con tim đã qua hơn mười một năm mất cảm giác...giờ đang cuồn cuộn tuôn trào...sôi sục..! Hai giỏ xách tay nặng từ tay Anh Thy rơi xuống đất. Niềm vui bất chợt đến với hai người, không ai nói thêm được với nhau lời nào...mà chỉ còn ánh mắt bừng lên...trong vòng tay xiết chặt dồn dập hơi thở mừng vui, bên cạnh bé Thắm và cu Tân ngơ ngác nhìn trân trối hai người.
Anh Thy rời tay chồng, ôm chầm lấy hai đứa con thân yêư khóc ngon lành.
- Má đây con. Con nhận ra má không ?
Hai đứa nhỏ cũng bật khóc theo. Thiệp nói :
- Má của hai con đó. Ba thường nhắc đến má với các con. Má ở tù mới về.
Bé Thắm và cu Tân ôm cứng lấy mẹ, khóc nức nở. Hồi lâu, cơn xúc động lắng dịu, Anh Thy trìu mến nhìn chồng :
- Em không ngờ ! Anh đã chấp nhận chịu đựng được cuộc sống kham khổ như thế này bao nhiêu năm trời..!
- Giờ thì khá hơn một chút. Ngày mới đến dở khóc dở cười, anh đành chấp nhận ngậm bồ hòn nuôi con để chờ em về.
Anh Thy trở lại ôm hai con vào lòng vuốt ve âu yếm, xiết chặt từng đứa, xót xa nhìn hai đứa con thân yêu đói rách cơ hàn, còn Thiệp trông gầy ốm, đen đủi, nhưng đôi mắt vẫn tinh anh, dáng vẻ còn phong độ của một thời đã qua. Anh Thy nhìn lại mình, mười một năm tù cải tạo đã tàn phá thời xuân sắc, đã giết chết những ước mơ. Ở tù thật khốn nạn đối với con người. Nhưng ở tù dưới chế độ được mệnh danh là siêu việt lại càng khốn nạn hơn. Họ đã nghiên cứu để thăng tiến đến cao độ tính chất nham hiểm, xảo trá. để bằng mọi cách họ đã biến đổi người tù thành những bóng ma trơi vừa đói vừa lạnh để được hưởng sự chết thật chầm chậm.
Anh Thy nói với chồng :
- Em ra tù ngày 25 Tết. Em về nhà ba má ở dưới quê vì biết rằng mình đâu còn nhà. Em gặp bé Thoa nó mừng rỡ, nó nhận ra em ngay. Trông nó ốm và còi cọt làm sao ! Má nói công việc cho em nghe. Má chỉ đường đi để em đến đây. Em đi qua mấy chặng sang xe đò, mất một ngày một đêm ngủ đường. Lần hồi hỏi thăm, em mới đến được. Nói là đi kinh tế mới nghe rất ngon lành, còn thua ở tù.
Thiệp nhìn vợ :
- Tất cả như một cơn ác mộng khủng khiếp. Mười một năm xa nhau dài thật dài. Giờ một thoáng qua như trong cơn ác mộng. Ngày mất nước, đất trời ngửa nghiêng, con người điên đảo, vợ chồng con cái phân ly. Ngày đoàn tụ trong cơ hàn khốn đốn. Bốn năm em phục vụ chế độ ngày trước đánh đổi mười một năm lao tù nghiệt ngã. Anh cảm phục em.
- Từ nay dù sống chết không lìa nhau. Ba đứa con là trách nhiệm nặng nề trước mắt. Hãy lo cho con.
Thiệp nhìn vợ và hai con, cười nói :
- Hôm nay, chiều ba mươi Tết anh vừa cúng rước ông bà. Mặc dù là chòi tranh vách lá giữa núi rừng trùng điệp, không tiện nghi, không cao lương mỹ vị, nhưng gia đình mình thực sự mừng ngày sum họp. Chúng ta sẽ bàn tính cuộc sống cho những ngày tới.
Hai vợ chồng Thiệp bày biện thức ăn giữa chòi tranh trên tấm bạt nhà binh bạt màu trãi rộng ra dưới nền đất. Nào khoai, bắp luộc đựng trong những lá rừng. Nào chè, nào cá, thịt thỏ rừng để nguyên trong nồi xoang....có thêm một nồi cơm trắng...! Thực phẩm ngày Tết..!
Bữa cơm chiều ngày cuối năm trong cơ hàn nhưng đậm đà tình yêu thương ngày đoàn tụ. Năm cũ hết rồi, như đang xóa đi những tang thương cơ cực. Ngày mai Xuân về Tết đến lòng người rộn ràng niềm vui Hội Tết...!



Mười bảy năm trôi giạt xứ người.
Tiếng nói của Anh Thy ngọt ngào trong điện thoại :
- Má muốn vợ chồng Thắm về ăn Tết với má năm nay. Má đã gọi chị và em con, tụi nó đồng ý rồi.
Tiếng trả lời điện thoại qua speaker :
- Vợ chồng con sẽ về trong ngày 28 Tết. Má có cần gì thêm, con mua ?
- Có gì thì con cứ mang về. Con cố gắng mua cho má một con thỏ rừng. Thỏ rừng hay thỏ nhà cũng được. Nhớ lời má dặn. Mong gặp con. Bye ! con !
Anh Thy gác điện thoại, lòng cảm thấy vui vui vì được các con hứa về ăn Tết. Hôm nay đã 25 Tết rồi, đúng cái ngày Anh Thy ra tù năm xưa. Hơn hai tuần qua, nàng mua sắm nhiều thứ cho Tết cũng vì thói quen từ ngày qua Mỹ. Mới đó mà đã mười bảy năm trôi qua. Con cái đã khôn lớn, ăn học đến nơi đến chốn, công việc làm vững vàng, yên bề gia thất, mỗi đứa đều có nhà riêng. Trách nhiệm cha mẹ đã hoàn thành.
Ngày vừa đặt chân lên xứ này hai vợ chồng tất bật kiếm việc làm và học thêm sinh ngữ. Sau mấy năm trời, hai vợ chồng mới mua được ngôi nhà, cuộc sống tạm đầy đủ và ổn định. Nhờ ơn Trời gia đình được hạnh phúc,con cái thảo hiếu, và hết sức thương yêu cha mẹ.
Rồi chẳng có gì là tồn tại. Gia đình đang sống trong hạnh phúc, thì Thiệp qua đời đột ngột vừa hơn năm vì bị thương hàn. Cái chết của anh thật lảng nhách. Chính đó là rủi ro và bất hạnh cho anh và gia đình. Bao năm đối đầu với bom đạn của kẻ thù ngoài chiến tuyến, những năm trong lao tù gian khổ trần ai và từng năm sống cơ cực giữa núi rừng hoang dã ở khu kinh tế mới trong chòi tranh không đủ ấm no, anh vẫn mạnh khoẻ chẳng hề hấn gì. Giờ ở nhà xây, đi xe hơi, ăn ngủ đầy đủ, nơi nào cũng có máy điều hòa không khí, hưởng thụ mọi tiện nghi trong đất nước văn minh bậc nhất, vậy mà bệnh tật không kịp trở tay, anh phải ra đi. Anh chết là một bất hạnh quá lớn đối với em, anh Thiệp ơi !
Những lúc suy nghĩ về chồng, Anh Thy lại khóc thảm trong căn phòng đầy ắp kỷ niệm. Ngôi nhà vắng lạnh từng mỗi ngày trôi qua kể từ lúc Thiệp không còn nữa. Ngày đó, con cái khuyên mẹ về ở với các con, ngôi nhà đóng cửa treo bảng bán. Anh Thy không đồng ý vì chưa muốn xóa đi những kỷ niệm vợ chồng sống chung trong ngôi nhà tràn ngập hạnh phúc. Anh Thy quyết để nguyên mọi thứ, hằng ngày đi làm, tối về trên giường ngủ một mình ôm ấp hình bóng thân yêu của chồng trong giấc ngủ. Thường trong mơ, Anh Thy được an ủi vỗ về trong vòng tay của Thiệp. Những suy tưởng hiện hửu và tan biến trong thoáng chốc. Giấc mơ là nguồn an ủi mà Anh Thy được sống lung linh từng đêm. Ngẫm nghĩ đời chẳng có gì gọi là vui cả, nhưng chẳng có gì cho là khổ buồn trong cuộc sống. Vui, buồn, sướng, khổ do con người cảm nhận. Mỗi người phải hoàn thành trách nhiệm của mình trong danh dự làm người. Anh Thy tự cảm nhận mình đã hoàn thành trách nhiệm, để một ngày nào đó nhắm mắt sẽ không còn vướng víu, nuối tiếc điều gì.
Những năm sống hạnh phúc bên chồng, mọi việc do Thiệp quán xuyến, nhất là vào dịp Tết. Bây giờ thì Anh Thy phải tự lo mọi sự để có được một cái Tết cùng các con. Tết ở xứ người không ồn ào nhộn nhịp như lúc còn ở quê nhà. Người dân bản xứ vẫn tất bật đời sống mỗi ngày, không có gì là không khí Tết.
Ngày 29 Tết, các con các cháu đã về đầy đủ. Cháu nội, cháu ngoại mấy đứa quấn quít xung quanh Anh Thy. Nàng thích thú ẳm bồng từng đứa trong vòng tay thương yêu. Tình thương yêu con cháu lấp đầy khoảng trống tình cảm. Ngôi nhà im vắng hơn một năm qua từ lúc Thiệp không còn nữa, hôm nay nhộn nhịp hẳn lên. Từng mỗi đứa Anh Thy chỉ dẫn và giao công việc. Đứa lo bàn thờ, đánh bóng chân đèn, lư hương, treo đèn, kết hoa, đơm mâm ngủ quả. Đứa lo bánh tét, bánh chưng. Rim thêm mứt. Làm dưa món, củ kiệu. Đứa đi chợ mua thực phẩm. Mọi người lăn xăn nhiều việc. Con cái, dâu rể chăm lo công việc trong suốt một ngày, đến nửa đêm mới tạm xong để chuẩn bị cho ngày mai cúng kính tất niên. Nhìn các con làm công việc trong không khí nói cười vui vẻ hồn nhiên ngày Tết, các đứa cháu chạy nhảy vui đùa rượt bắt, giành giựt đồ chơi khóc la inh ỏi, Anh Thy cảm nhận trọn vẹn nguồn hạnh phúc bao la mà mình đã đạt được trong tuổi già. Công lao có được phần lớn ở Thiệp. Những năm ở tù, những năm cơ cực vùng kinh tế mới, những năm định cư xứ người, Thiệp đã quên bản thân mình để sống cho vợ con. Anh đã phải nhịn đói hàng ngày để dành khoai bắp cho các con khi mùa màng bị thất bát lúc sống trong rừng. Những ngày đầu định cư, ròng rã nhiều năm anh đã gò lưng trên chiếc xe đạp mặc cho trời rét buốt làm hai ba công việc ngày đêm, chắt chiu tiền bạc nuôi con ăn học, xây dựng cơ ngơi gia đình để được có như ngày hôm nay. Công lao của anh suốt đời dành cho vợ con. Nhưng khi đã hoàn tất trách nhiệm, đã tạo dựng được cơ ngơi thì anh không còn nữa. Chính anh đã hoàn thành trách nhiệm trong danh dự làm người. Anh đã kinh qua cuộc đời đầy gian lao và khổ nhục để có được ấm no hạnh phúc và vinh quang cho gia đình. Vinh quang không tự nhiên mà có, phải phấn đãu cam go mới có và anh đã thể hiện được.
Trưa ba mươi Tết, tất cả công việc hoàn tất. Các con khởi sự nấu nướng cúng rước ông bà. Không khí trong gia đình thật vui nhộn chưa từng có. Nhạc Xuân rộn rực tươi vui. Những bản nhạc Xuân ngày xưa len lỏi xen vào tâm hồn từng người, xao xuyến hoài vọng những mùa Xuân thanh bình ngày cũ. Những mùa Xuân quê hương an lành, rực rỡ nắng Xuân hồng.
Anh Thy coi ngó chỉ dẫn các con nấu nướng từng món ăn đặc biệt thuần túy Việt Nam đúng hương vị ngày Tết. Bên cạnh đó, Anh Thy thực hiện những món mà Thiệp đã cúng vào chiều ba mươi Tết năm xưa ở khu kinh tế mới lúc nàng vừa ra tù về với Thiệp. Những đĩa khoai lang, khoai mì, bắp luộc. Bắy rang giả nhỏ ngào đường. Chè khoai, thịt thỏ, cá lóc nướng trui, cá lóc canh chua lá rừng và...một nồi cơm trắng. Những thức ăn đạm bạc một thời để nhớ để thương...Những thức ăn đó đã thành bữa tiệc ghi nhớ ngày gia đình sum họp sau mười một năm chồng vợ, con cái xa cách tán loạn.
Trên bàn thờ đặt giữa căn phòng lớn giữa nhà, đèn nến sáng choang, hương hoa thơm ngát, thực phẩm chưng dọn đầy bàn. Bức chân dung toàn thân của Thiệp lộng kính đặt trên bàn thờ. Anh mặc sắc phục thiên thần mũ đỏ thật oai hùng, hiên ngang. Khuôn mặt anh rạng rỡ tự tin, rắn chắc, nghiêm nghị và thông minh.
Anh Thy đốt trầm hương khấn vái, cung thỉnh vong linh tổ tiên, ông bà, cha mẹ và nhắc đến tên anh trong nghẹn ngào nức nở. Anh Thy nhìn đăm đăm vào ảnh chồng lâm râm từng câu thì thào đứt quảng...lòng xúc động...nước mắt tuôn dài..".Hơn một năm rồi, anh không còn ở với em và con ! Anh ơi ! Anh hiểu lòng em đang nghĩ về anh không lúc nào nguôi. Em đang cô đơn giữa dòng đời nghiệt ngã. Cuộc đời chúng ta chưa sống tròn theo mong ước. Có những lúc thật êm ả trong hạnh phúc an bình, có những lúc giông bão tràn ngập nhận chìm. Chúng ta đã phấn đãu sống còn để mỗi người hoàn tất nhiệm vụ trong niềm vinh dự mà thượng đế đã ủy thác cho mỗi người. Anh đã hoàn tất trong niềm tự hào. Phần em vẫn còn đang bước đi một mình. Anh hãy về ở cạnh em và con cháu trong sự sum họp giữa mỗi mùa Xuân và từng năm tháng kế tiếp. Em đang chờ anh, nhìn anh, và tìm anh trong khắp không gian muôn ngã, như ngày xưa anh đã chờ em về từ lao tù để chúng ta hạnh phúc bên nhau trong bữa cơm chiều đạm bạc cuối năm dưới chòi tranh hèn hạ giữa chốn rừng sâu hun hút ! Anh ơi ! Thiệp ơi ! tất cả con và cháu đang hiện diện bên anh như bao mùa Xuân đã qua khi anh còn sống...Anh hãy về với em trong ngôi nhà thân thương của mình và trong từng giấc ngủ của em hằng đêm..anh ơi !...Thiệp ơi !"
Anh Thy từng giây phút nức nở, nghẹn ngào ! đôi mắt ướt đẩm và mờ dần...Bên ngoài các con đang dựng nêu và đốt pháo ầm ỉ. Tiếng pháo chát chúa, vang dội và xoáy mạnh vào tâm hồn người góa phụ đang ngột ngạt lòng nhớ thương chồng.
Năm cũ sắp kết thúc trong vài giờ còn lại. Bữa cơm chiều cuối năm của năm cũ đang diễn ra với những người còn sống trong niềm vui lẫn ngậm ngùi cho sự mất mát của từng mỗi người đang cảm nhận..!
Nguyễn Thế Hoàng